21 marca obchodzimy Międzynarodowy Dzień Lasów 2020 pod hasłem „Lasy i bioróżnorodność”.

          Rok 2020 określany jest mianem „Super roku przyrodniczego” i musi to być rok, w którym zwracamy uwagę na wylesiania i utratę lasów – twierdzi Sekretarz Generalny ONZ António Guterres.

          Pilscy leśnicy w swojej pracy stawiają na zachowanie różnorodności biologicznej w lasach regionu. To dlatego na zrębach na min. 5% powierzchni zostawiają drzewa, które będą rosły do czasu, aż nie powali ich starość, a pozostałą powierzchnię odnawiają w trakcie następnego roku (maksymalnie 5 lat). W pilskich lasach spotkać też można mnóstwo ostoi ksylobiontów, drzewostanów referencyjnych (w których nie prowadzi się żadnego pozyskania), drzew ekologicznych, które są miejscem gniazdowania wielu gatunków ptaków takich jak dudek, kowalik, sikory czy dzięcioły, a także martwego drewno, które jest siedliskiem życia drobnoustrojów, roślin, grzybów, owadów oraz małych ssaków i ptaków.

                  fot. jelonek rogacz                                                         fot. pachnica dębowa

                fot. skoczogonek (Orchesella flavescens)                     fot. paśnik niszczyciel

          fot. czarki                                 fot. zapletka maczugowata              fot. żagiew okółkowa

          Północna Wielkopolska słynie z borów sosnowych, jednak wśród nich kryją się perełki przyrodnicze (w postaci cennych siedlisk przyrodniczych), które chronimy z wyjątkowym pietyzmem. Na terenie Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Pile leśnicy chronią lasy na wiele różnych sposobów, m. in. znajduje się tutaj:
- 27 rezerwatów przyrody,
- 8 Obszarów Chronionego Krajobrazu,  
- Obszary NATURA 2000, w tym 6 Obszarów Specjalnej Ochrony (OSO) i 21 Specjalnych Obszarów Ochrony (SOO),
- 451 pomników przyrody ożywionej i nieożywionej (w tym: 362 drzewa, 74 grupy drzew, 3 aleje i 12 głazów narzutowych),
- 276 użytków ekologicznych,
- ochrona gatunkowa,
w tym: 85 stref ochronnych ptaków (m.in. bielika, bociana czarnego, rybołowa), 280 gatunków zwierząt (m.in. żubr, wilk, ryś) i 150 gatunków roślin objętych ochroną prawną, z tego 6 gatunków roślin i 42 gatunki zwierząt są wpisane do polskich czerwonych ksiąg.

          Poza ochroną przyrody pilscy leśnicy duży nacisk kładą na odnowienia naturalne lasu oraz odnowienia sztuczne zgodne z wymaganiami siedliskowymi poszczególnych gatunków drzew i krzewów kształtując zróżnicowany gatunkowo i wiekowo las, będący domem dla całej gamy roślin i zwierząt. Nakłada to na nas konieczność zróżnicowanego podejścia do ochrony lasu na wielu płaszczyznach poczynając od monitoringu zagrożonych lasów i szkółek leśnych, przez zabezpieczanie poszczególnych fragmentów lasu, na zwalczaniu mechanicznym i chemicznym kończąc. Opieka nad lasami regionu stawia przed leśnikami coraz więcej wyzwań ze względu na ocieplanie się klimatu, długotrwałe susze, bezśnieżne zimy czy huraganowe wiatry. To wszystko wpływa na nasze lasy, które mogą być osłabione przez co stają się łakomym kąskiem dla szkodliwych owadów, grzybów i roślin. Dlatego tak ważne jest odpowiednie przeprowadzanie zabiegów pielęgnacyjnych, mających na celu wzmocnienie stabilności drzewostanów. Cięcia kształtujące regularny szkielet lasu powodują, że taki las łatwiej opiera się czynnikom takim jak np. silnie wiejące wiatry czy ciążący na gałęziach śnieg (powodujący łamanie się gałęzi i drzew).

          Planowaniu prac leśnych przyświeca idea rozproszenia zrębów i cięć pielęgnacyjnych w taki sposób, by każdy fragment lasu był zadbany, bez nadmiernej eksploatacji zasobów przyrodniczych i infrastruktury drogowej. Leśnicy w swej pracy planują zadania na 10 lat z perspektywą 100 - letnią. To znaczy, że już teraz musimy mieć wyobrażenie o tym, jak las, którym się opiekujemy, będzie wyglądał (jak go ukształtujemy) przez najbliższe 100 lat.

           Przygotowując posiłek, korzystając z wody, wycierając rozlany płyn, wypoczywając na sofie czy zażywając leki nie łączymy tych czynności z lasem. A jednak istnieje między nimi zależność, i to bardzo duża. Rzeczy, których używamy, żywność, którą zjadamy, leki, którymi się leczymy często pochodzą … z lasu. Samo drewno ma ponad 30 000 zastosowań, nie mówiąc o leczniczych roślinach, drzewach, krzewach i krzewinkach, rodzących także jadalne orzechy i owoce, produkujące miododajny pyłek. Tyle korzyści płynie z lasu dla ludzi. Przez tysiące lat uczyliśmy się rozpoznawać właściwości roślin i zwierząt leśnych oraz jak z nich korzystać.

           Lasy nas ubierają, leczą, karmią dzięki temu, że są różnorodne. Człowiek nie może żyć bez lasu. To w lasach żyje ponad 80 % wszystkich lądowych gatunków roślin, grzybów i zwierząt. Jak podaje ONZ w ciągu roku znika z powierzchni Ziemi 13 mln hektarów lasów (amazońskich, Wysp Oceanu Spokojnego), to tak jakby w ciągu sekundy zniknął las wielkości 2,5 boisk piłkarskich. Wylesione tereny przeznacza się na hodowle bydła, plantacje kawy, kakaowców, palm olejowych… Do globalnego ubytku lasów przyczyniły się też wielkopowierzchniowe pożary w 2019 roku (Afryka, Brazylia, Australia) spowodowane niebywałą suszą. Tylko zrównoważone zarządzanie i wykorzystanie zasobów leśnych pozwala na zachowanie lasów, spowolnienie zmian klimatu i wyżywienie ludzi na świecie.
           Cieszy fakt, że ludzie zaczęli dostrzegać potrzebę zrównoważonego rozwoju i zostało wyznaczonych 17 celów, w które wpisują się światowe rynki. Nam, leśnikom, ta idea przyświeca od ponad 300 lat – jak w 1713 roku twierdził  Hans Carl von Carlovitz, saksoński starosta, który jako pierwszy określił zasady zrównoważonego leśnictwa.